.png)
.png)
Nánar um
kolefnisjöfnun
allt sem þú vildir vita, en þorðir ekki að spyrja
Hvað er átt við með kolefnisspori?
Kolefnisspor eða kolefnisfótspor er sú heildarlosun gróðurhúsalofttegunda sem einstaklingur, viðburður (t.d. tónlistarhátíð), fyrirtæki (t.d. álfyrirtæki) eða framleiðsla tiltekinnar vöru (t.d. lambakjöts) veldur á einu ári. Sporið er myndlíking fyrir áhrifin sem einstaklingurinn, viðburðurinn, fyrirtækið eða varan hefur á loftslagið, svipað og þegar við skiljum eftir fótspor í rökum sandi eða snjó.
Stærð og dýpt fótsporsins, sem við skiljum eftir í sandi eða snjó, fer eftir því hversu stór og þung við erum. Sama gildir um kolefnisfótspor. Því stærra sem kolefnisfótspor tiltekinnar vöru er því meiri áhrif hefur framleiðsla og neysla vörunnar á loftslagið.
Hér getur þú reiknað þitt kolefnisspor á fljótlegan hátt og kolefnisbundið á móti því. Nánari og flóknari reiknivél má finna á kolefnisreiknir.is
Í stuttu máli:
Kolefnissporið þitt er heildarlosun gróðurhúsalofttegunda sem þú veldur á einu ári - hér geturðu reiknað þitt fótspor auðveldlega.
Hvað er átt við með kolefnisjöfnun?
Kolefnisjöfnun er skilgreind í íslenskum lögum. Orðið kolefnisjöfnun vísar alla jafna til þess þegar bætt er fyrir losun gróðurhúsalofttegunda án lagaskyldu, þ.e. í öðrum tilgangi en að uppfylla lagalegar kröfur um skil á losunarheimildum.
Slíka kolefnisjöfnun má kalla valkvæða kolefnisjöfnun. Hafa þarf í huga að ekki eru alltaf skýr skil milli valkvæðrar kolefnisjöfnunar annars vegar og kaupa á losunarheimildum til að uppfylla lagalegar skyldur hins vegar.
Í lögunum segir: Kolefnisjöfnun er þegar aðili hlutast til um aðgerðir annars aðila til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og/eða binda kolefni úr andrúmslofti og notar staðfestingu á slíkum samdrætti eða bindingu til að jafna út sína eigin losun (að hluta eða öllu leyti).
Þetta er oftast gert með því að fjármagna verkefni sem a) koma í veg fyrir losun á samsvarandi magni gróðurhúsalofttegunda annars vegar, eða b) fjarlægja samsvarandi magn gróðurhúsalofttegunda úr andrúmsloftinu. Kolefnisjöfnun, hvort sem hún er með bindingu eða fjármögnun á samdrætti annars staðar, þarf að vera ábyrg, vísindalega staðfest og vottuð.
Huga þarf að aðferðafræði við mat á losun og bindingu, tilurð og viðskiptum með kolefniseiningar og þörfinni fyrir miðlæga skráningu á slíkum einingum. Einnig þarf að koma á vottun á þessum þáttum. Ofangreind vinna með Staðlaráði er mikilvægt skref í þá átt, ásamt vinna Loftlagsskrár (ICR).
Einnig má sjá útskýringu Umhverfisstofnunar á kolefnisjöfnun hér.
Í stuttu máli:
Kolefnisjöfnun felst í því að nýta vottaðar kolefniseiningar sem verða til út frá verkefni sem kemur í veg fyrir eða dregur úr losun gróðurhúsalofttegunda og er vottað af óháðum þriðja aðila.
Hvað eru vottaðar kolefniseiningar?
Ein kolefniseining (eða eitt kolefnisjöfnunarvottorð) er fjárhagsleg eining sem felur í sér sönnun þess að losun á einu tonni koldíoxíðsígilda út í andrúmsloftið hafi sparast miðað við óbreytt ástand.
Kaupandi slíkrar einingar (vottorðs) getur notað hana til að sýna fram á að hann hafi kolefnisjafnað eitt tonn af eigin losun gróðurhúsalofttegunda, t.d. vegna raforkunotkunar, flugferða, bílferða o.s.frv.
Viðskipti með kolefniseiningar fara að miklu leyti fram á svokölluðum valkvæðum kolefnismörkuðum (e. voluntary carbon markets). Seljendur á slíkum mörkuðum geta verið t.d. fyrirtæki, sjóðir og stofnanir sem hafa milligöngu um að veita fé í verkefni á sviði kolefnisjöfnunar.
Einnig tíðkast að kolefniseiningar séu keyptar beint af framkvæmdaraðilum verkefna. Kaupendur kolefniseininga geta verið hvaða aðilar sem vera skal, s.s. einstaklingar, fyrirtæki, stofnanir, opinberir aðilar og þjóðríki.
Í stuttu máli:
Vottaðar einingar endurspegla magnið sem var kolefnisjafnað, hafa verið staðfestar af óháðum þriðja aðila, skráðar í kolefniseiningaskrá og hægt er að nýta á móti losun. Ein kolefniseining jafngildir einu tonni af CO2e sem komið er í veg fyrir eða er bundið í andrúmsloftinu.
Hvað er Súrefni að gera til að koma í veg fyrir kolefnislosun?
Súrefni þróar og selur vottaðar kolefnis- og plasteiningar á Íslandi og hefur frá upphafi einblínt á möguleikana í þróun og umsýslu ábyrgra verkefna.
Súrefnisteymið var hluti af vinnuhópi bindingaraðila á íslenskum markaði við að koma á kerfi í kringum ábyrga kolefnisjöfnun á vettvangi Staðlaráðs Íslands (ÍST WA 91:2021 sem gaf af sér tækniforskriftina ÍST TS 92:2022
Tækniforskriftin endurspeglar kröfur um ábyrga kolefnisjöfnun á Íslandi og mun leiða af sér að fyrirtæki á Íslandi munu geta fengið vottaða losun sína og mótvægisaðgerðir ásamt því að íslensk loftlagsverkefni í skógrækt, votlendisendurheimt eða öðru munu geta fengið vottun á framleiddar kolefniseiningar.
Tilgangur þessa starfs er að tryggja rekjanleika, gagnsæi og áreiðanleika í kolefnisjöfnun, bindingu og samdrátt losunar og tryggja samræmi milli íslenskra og erlendra viðmiða, ásamt því að skapa skilning og sátt um mismunandi aðferðir kolefnisbindingar og koma í veg fyrir grænþvott.
Í stuttu máli:
Súrefni er kolefniseiningamiðlari á Íslandi fyrir fyrirtæki. Á döfinni eru mörg ný verkefni sem munu bætast við Súrefnisskógana. Einnig var Súrefni viðrini að gerð tækniforskriftar með Staðlaráði ÍSlands.
Hvað eru Plasteiningar?
.png)
Ein plasteiningar samsvarar einu tonni af plasti sem safnað er og komið er í veg fyrir að dreifist út í náttúruna - eða einu tonni af plasti sem endurunnið á ábyrgan hátt og í kjölfarið er endurnýtt.
Við vottum plasteiningar út frá Verra staðli sem kallast Plastic Waste Reduction Standard
Dæmi um plastverkefni sem Súrefni hefur verið að vinna með má sjá hér